Rodzaje gniazd i wtyczek elektrycznych

W zależności od szerokości geograficznej kontakt elektryczny może mieć nieco inną budowę. Różnice są na tyle widoczne, że wtyczki z innych typów nie pasują do pozostałych gniazd. Przedstawiamy różne rodzaje i wskazujemy na różnice pomiędzy gniazdkami elektrycznymi.

Liczne światowe normy, dotyczące także urządzeń elektrycznych, mają na celu ujednolicenie ich produkcji. Pomimo prób nadal nie udało się ujednolicić gniazd i wtyczek elektrycznych. W samej Unii Europejskiej funkcjonują różne rodzaje wtyczek zasilających. Po czym można je rozróżnić? Jak wybrać wtyczki i gniazda odpowiednie do domu?

Jak dzieli się gniazdka elektryczne?

Gniazdo elektryczne to charakterystyczny element wyposażenia prawie każdego budynku. Niewielkie zabezpieczone puszki lub otwory w ścianach pozwalają nam korzystać z energii elektrycznej. Służą do zasilania sprzętów domowych i elektronarzędzi. Wsuwając wtyczkę do gniazdka, pewnie nie zastanawiasz się nawet, czy będzie pasowała, ponieważ zawsze uzyskasz dostęp do prądu. Jednak dotyczy to tylko urządzeń na terenie naszego kraju, a i to nie zawsze.

Zanim przedstawimy konkretne rodzaje wtyczek zasilaczy elektrycznych i gniazd z całego świata, przyjrzyjmy się produktom używanym w naszym kraju. Akcesoria mają podobną budowę i z zewnątrz praktycznie nie różnią się między sobą. Jednak biorąc pod uwagę ich właściwości i oznaczenia, można już dostrzec pewne różnice.

Oznaczenia występujące przy gniazdkach elektrycznych

Jakie są rodzaje wtyczek elektrycznych w Polsce? Przy zakupie gniazdek elektrycznych najczęściej można spotkać się z następującymi symbolami:

• 2P - pojedyncze gniazdko,
• 2P + Z - gniazdko pojedyncze z uziemieniem,
• 2 x 2P - podwójne gniazdko,
• 2 x 2P + Z - gniazdko podwójne z uziemieniem.

Dla wyjaśnienia warto dodać, że kontakt elektryczny z uziemieniem to obecnie powszechnie stosowany typ. Zawiera charakterystyczny wystający bolec lub taśmy uziemiające, z kolei wtyczkach do gniazdka znajduje się dopasowany otwór. Gniazda bez uziemienia (2P i 2 x 2P) obecnie nie są dostępne w powszechnej sprzedaży i nie poleca się ich do budowy sieci.

Dodatkowo na gniazdach znajdują się oznaczenia IP. Składają się z symbolu literowego IP i wartości liczbowej (np. IP56). Pierwsza cyfra oznacza poziom zabezpieczania gniazda przed ciałami stałymi, natomiast druga przed działaniem cieczy. Wyższa wartość liczbowa oznacza lepsze zabezpieczenie.

Inne dostępne rodzaje gniazdek elektrycznych

Poza wymienionymi rodzajami gniazd elektrycznych producenci oferują jeszcze inne konstrukcje o specjalnej budowie. Mają one szczególne typy zabezpieczenia, dlatego są stosowane w konkretnych miejscach.

Gniazda do instalacji na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń wilgotnych

W pomieszczeniach mokrych i w miejscach narażonych na deszcz stosuje się specjalne gniazda elektryczne. Rodzajów gniazd tego typu jest kilka, jednak wszystkie charakteryzują się przesłonami zewnętrznymi. Klapki stanowią osłonę torów prądowych i uziemienia w gniazdach nieużywanych.

W zależności od stopnia ochrony gniazda mogą mieć inny poziom zabezpieczenia IP. W kuchniach i łazienkach wystarczą gniazda IP44, z kolei na zewnątrz budynku potrzebne będą gniazda IP55 i lepsze.

Gniazdka elektryczne do domu z dziećmi

Dzieci i prąd to mieszanka, której trzeba unikać. Dlatego w pokoju dzieci warto zastosować specjalne gniazdka elektryczne. To konstrukcje zawierające wewnętrzną przesłonę torów prądowych. Zapobiega ona wsuwaniu dłoni i innych przedmiotów do wewnątrz. Jednocześnie blokada poddaje się przy wsunięciu wtyczki elektrycznej. Wygląd gniazd nie odbiega od wyglądu standardowych, umieszczonych w innych częściach domu. Alternatywnym zabezpieczeniem są specjalne zaślepki wsuwane do nieużytkowanego gniazda.

Gniazdo 2P+Z z blokadą

To szczególny rodzaj gniazda stosowany w miejscach najmocniej wymagających zabezpieczenia. Gniazdo ma wewnętrzne blokady torów prądowych, które otwierane są za pomocą indywidualnie dobieranego klucza. Może otworzyć je tylko wtyczką wyposażona w taki klucz.

Rodzaje gniazdek elektrycznych na świecie

Podróżując nawet po Europie, można zauważyć różne rodzaje wtyczek, kabli zasilających i gniazd prądowych. Utrudnia to użycie sprzętów przywiezionych z kraju. Choć gniazda różnią się czasem tylko drobnymi szczegółami, włożenie do nich wtyczki innego typu jest niemożliwe.

Modele europejskie

Czasem można spotkać się z określeniem, że w naszym kraju obowiązuje wtyczka EU. Co to znaczy? Tylko tyle, że urządzenia uda się podłączyć na terenie całej Unii. Jednak gniazda w krajach wspólnoty nie są jednakowe i wyróżnia się kilka typów:

• gniazdo typu C - klasyczne gniazdo nazywane Europlug, mają dwa otwory na bolce rozmieszczone równolegle do siebie. Bolce mają kształt okrągły, a przy mniejszym natężeniu prądu jest to płaski sześciokąt;
• gniazdo typu E - gniazdo określane jako francuskie. Poza otworami na wtyczkę zawiera bolec z uziemieniem. Do tego typu gniazda pasują zarówno wtyczki typu E, jak i płaskie wtyczki C;
• gniazdo typu F - inaczej typu niemieckiego lub gniazdo Schuko. Co to jest? Różnica pomiędzy nim a poprzednim typem polega na braku otworu na masę. Zastępują je paski uziemiające montowane w górnej i dolnej części w osi.

Model brytyjski

Jednym z najczęściej spotykanych przez Polaków wariantów gniazd jest typ G, czyli model brytyjski. Tego rodzaju gniazda stosowane są na całym obszarze Wysp Brytyjskich, a także w dawnych koloniach, jak Indie, Półwysep Arabski czy niektóre kraje Afryki. Wtyczki mają trzy kołki o przekroju prostokątnym, ułożone na planie litery T.

Model amerykański

Modelem amerykańskim można nazwać dwa typy wtyczki elektrycznej: rodzaje A i B. Oba charakteryzują się dwoma bolcami o przekroju prostokątnym, które są ułożone w pionie i równolegle do siebie. Różnica między typem A i B polega na uziemieniu, które znajduje się w tych drugich konstrukcjach. Zaskoczeniem może być to, ile volt ma gniazdko amerykańskie. Gniazda używane w Ameryce, Kanadzie, a także wielu krajach Ameryki Środkowej i Południowej mają napięcie 110 V i częstotliwość 55 Hz.

Model australijski

W Australii i krajach ościennych, a także Chinach czy Urugwaju, stosuje się gniazda typu I, nazywane australijskimi. Są zbliżone wyglądem do brytyjskich, ponieważ wtyczki mają trzy bolce o przekroju prostokątnym. Różnica polega na ułożeniu górnych bolców, które nie są w jednej linii, a pod kątem 60 stopni do siebie.

Inne modele

Na świecie można spotkać jeszcze kilka innych wariantów wtyczek i gniazd. Wśród najpopularniejszych należy wymienić:

• typ H - model izraelski;
• typ J - używany w Szwajcarii;
• typ K - można spotkać go w Danii, a także na Grenlandii;
• typ M - stosowany do poboru prądu do 15 A w niektórych krajach Afryki, a także w UK.

Przejściówki i adaptery - co wziąć ze sobą na wyjazd za granicę?

Inne gniazdo nie oznacza, że ładowanie laptopa w angielskim hotelu okaże się niemożliwe. W większości przypadków gniazda działają na prąd 230 lub 240 V. Wystarczą zatem odpowiednio dobrane adaptery. Takie urządzenia z jednej strony mają formę wtyczki pasującej do lokalnego gniazda. Z drugiej znajduje się wyście na wtyczki stosowane w UE. Podobne adaptery do innych typów gniazd możesz znaleźć na aukcjach internetowych.

Nawet wyjeżdżając do krajów UE, warto zabrać ze sobą rozgałęźnik 1GN z uziemieniem + 2 GN Ładowarka USB ELEKTRO. Pasuje do wszystkich gniazd europejskich, a dodatkowo ma dwa gniazda na wtyczki USB. To pozwala na ładowanie telefonu i komputera jednocześnie, czerpiąc energię z jednego gniazda.

Na jakie gniazda elektryczne się zdecydować i dlaczego?

Chyba nikt nie ma wątpliwości, jakie rodzaje gniazdek elektrycznych powinny znaleźć się w domach w Polsce. Najlepszym rozwiązaniem będą gniazda z uziemieniem, czyli typu francuskiego lub Schuko. Takie są dostępne we wszystkich marketach budowlanych Bricomarche.

Warto jednak zastanowić się nad rozmieszczeniem szczególnych typów gniazd w niektórych miejscach. W większości pokoi w domu wystarczy zastosować standardowe gniazda zabezpieczone w stopniu IP20. Do pokoi dzieci trafią gniazda z blokadą torów prądowych. W pomieszczeniach mokrych potrzebne będą gniazda z zasłonkami o poziomie ochrony przynajmniej IP44. Warto też wybrać szczególne gniazda do obiektów narażonych na duże zapylenie jak warsztaty i garaże. Pozostając przy garażu, nasuwa się pytanie, jakie gniazdo do ładowania samochodu elektrycznego będzie potrzebne? Tu najlepsze okazuje się gniazdo Typu 2 (Type 2).

Gniazdka elektryczne: optymalne rozmieszczenie w każdym domu

Ilość urządzeń wykorzystujących prąd w domu stale rośnie. W związku z tym gniazd elektrycznych w domu zawsze jest za mało. Zaplanuj więcej gniazd w pomieszczeniach, gdzie znajdzie się kilka odbiorników. Z pewnością musi być więcej gniazd w salonie, kuchni, a także gabinecie. Pojedyncze gniazda wystarczą w przedpokoju i pomieszczeniach technicznych.

Przy planowaniu instalacji warto jednak pochylić się nie tyle nad ilością gniazd, ile rozmieszczeniem. Biorąc pod uwagę aranżacje pomieszczenia, zastanów się, w którym miejscu zaplanować punkt odbioru prądu. Przemyśl, na jakiej wysokości kontakty powinny być zamontowane. W kuchniach i łazienkach będą potrzebne gniazda ulokowane na wysokości włączników światła. Z kolei w pozostałych pomieszczeniach wystarczy zamontować je kilkanaście centymetrów nad ziemią.

Dostęp do prądu jest bardzo ważny, jednak instalacja musi być przede wszystkim bezpieczna. Jeśli nie masz doświadczenia w planowaniu i montażu gniazd, zleć projekt profesjonalnej firmie. Z kolei w marketach Bricomarche znajdziesz wysokiej jakości certyfikowane gniazda.