Jak oczyścić wodę w basenie? 3 sprawdzone sposoby

Posiadanie przydomowego basenu to marzenie wielu osób. Taki dodatek do ogrodu pozwala się głęboko zrelaksować, gwarantuje świetną zabawę i ochłodę w upalny dzień. W ogrodowym basenie można spędzać nawet całe dnie. Skorzystają z niego zarówno dzieci (w przypadku tych najmłodszych polecamy przede wszystkim płytkie baseny dmuchane), jak i dorośli. Współcześnie oferta basenów ogrodowych jest bowiem tak duża, że z powodzeniem znajdą się modele, które umożliwiają nawet pływanie.

Pewnym mankamentem basenów ogrodowych może być jednak to, że bardzo łatwo się brudzą. Nic w tym dziwnego - stoją cały czas na zewnątrz, dlatego są narażone na wpadające owady, fragmenty roślin, czy nawet wpadającą ziemię lub piasek, o które nietrudno w ogrodzie. Właśnie z tego powodu niektórzy nie decydują się na założenie basenu przydomowego i wolą korzystać z zadaszonych pływalni.

Czy wiecznie zanieczyszczona woda w basenie ogrodowym jest koniecznością? Zdecydowanie nie! Istnieją skuteczne sposoby nie tylko na to, aby ją oczyścić, kiedy zajdzie taka potrzeba, ale również na zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń w ogóle. Jak to zrobić? Jak oczyścić wodę w basenie, aby kąpiel w ogrodzie mogła być wyłącznie przyjemnością? Podajemy kilka skutecznych sposobów.

Dlaczego należy czyścić wodę w basenie?

Na początek najważniejsze pytanie - dlaczego w ogóle należy czyścić wodę w basenie i czy jest to konieczne? Przedstawiamy 5 powodów.

1. Zdrowie i bezpieczeństwo użytkowników

Czyszczenie wody w basenie jest konieczne przede wszystkim ze względu na zdrowie użytkowników. Brudna woda może zawierać bakterie, wirusy i inne patogeny, które mogą powodować infekcje i choroby, takie jak zapalenie spojówek, infekcje ucha, choroby skóry, czy żołądkowo-jelitowe dolegliwości. Ale uwaga - także niewłaściwie zrównoważony poziom chemikaliów stosowanych do czyszczenia wody, takich jak chlor, może powodować podrażnienia skóry, oczu i dróg oddechowych. Regularne czyszczenie i kontrola poziomu chemikaliów pomagają utrzymać wodę w bezpiecznym dla zdrowia stanie.

2. Estetyka i komfort korzystania z basenu

Czysta, przejrzysta woda, w której świetnie widać dno basenu, jest bardziej atrakcyjna wizualnie, co zachęca do korzystania z basenu. Mętna lub zanieczyszczona woda jest nieestetyczna i może odstraszać użytkowników, zwłaszcza tych najmłodszych. Brak zanieczyszczeń w wodzie, takich jak liście, owady czy osady powoduje, że pływanie jest przyjemniejsze i bardziej komfortowe.

3. Zapobieganie uszkodzeniom sprzętu

Zanieczyszczenia w wodzie, których długo nikt się nie pozbywa, mogą zatykać filtry i uszkodzić pompy, co prowadzi do kosztownych napraw i znacznie skraca żywotność sprzętu. Regularne czyszczenie wody zapobiega gromadzeniu się osadów i zanieczyszczeń w systemie filtracji. Osady i chemikalia mogą z czasem uszkadzać nawet powierzchnię basenu, prowadząc do korozji, przebarwień i pęknięć, do tego stopnia, że korzystanie stanie się wręcz niemożliwe. 

4. Oszczędność czasu i pieniędzy

Regularne czyszczenie wody i utrzymanie jej w czystości jest mniej pracochłonne i kosztowne niż radzenie sobie z poważnymi problemami wynikającymi z zaniedbania, na przykład glonami lub uszkodzeniami sprzętu. Ponadto woda utrzymywana w czystości pozwala na znacznie bardziej efektywne wykorzystywanie chemikaliów - nie potrzeba ich tak dużo stosować.

5. Zapobieganie rozwojowi alg i glonów

Algi i glony mogą szybko rozprzestrzeniać się w brudnej wodzie, nadając jej nieestetyczny, zielony kolor i śliską, dość gęstą konsystencję. Regularne czyszczenie i utrzymanie odpowiedniego poziomu chemikaliów zapobiega ich rozwojowi. Zaniedbanie tworzących się glonów może doprowadzić do tego, że podłoże basenu stanie się śliskie, a to zwiększa ryzyko poślizgnięcia się i upadków.

Jak dbać o wodę w basenie? Ważne aspekty

Przy pomocy prostych pasków testowych (dostępnych za kilkanaście złotych) błyskawicznie sprawdza się, czy pH utrzymuje się między 7,2 a 7,6, a wolny chlor waha w bezpiecznym przedziale 1–3 ppm. Jeśli odchylenia są niewielkie, warto od razu wprowadzić niewielką korektę – dodając preparat podwyższający lub obniżający pH. Działanie tu i teraz zapobiega większym wahaniom, które zwykle wymagają dłuższej przerwy w korzystaniu z basenu.

Raz w tygodniu warto zatrzymać filtr, wyjąć wkład (piasek, kartusz lub diatomowy) i przepłukać go w odpowiedni sposób. Odkładanie tej czynności może skutkować osłabioną cyrkulacją, pojawieniem się martwych stref i szybszym rozwojem glonów. Wkłady papierowe wystarczy przelać silnym strumieniem, a w przypadku piasku basenowego – zastosować specjalną dyszę „backwash”.

Raz w miesiącu należy przyjrzeć się armaturze, skimmerowi, skraplaczowi pompy i uszczelkom. Trzeba sprawdzić, czy nie występują nieszczelności, niewielkie pęknięcia rur czy osady wewnątrz korpusu pompy. W razie uszkodzenia konieczna będzie wymiana konkretnego elementu – koszt naprawy niewielkiego przecieku bywa kilkukrotnie niższy niż wymiana całej pompy.

Otoczenie basenu koszami z roślinami wodnymi jak pałka wodna, strzałka wodna czy hiacynt wodny nie tylko dodaje uroku, lecz także wychwytuje nadmiar azotanów i fosforanów – pożywienia dla glonów. Warto dobrać gatunki o różnych wymaganiach świetlnych, aby strefa była atrakcyjna i funkcjonalna przez cały dzień.

Ceramiczne kształtki, maty biologiczne czy kule zeolitu w systemie filtracyjnym stanowią doskonałe środowisko dla bakterii nitryfikacyjnych. Te pożyteczne mikroby rozkładają amoniak i azotyny, niwelując toksyczne związki powstające z rozkładu resztek organicznych. Regularne płukanie maty – bez detergentów – utrzymuje populację bakterii na odpowiednim poziomie.

3 sposoby na to, jak oczyścić wodę w basenie

Poniżej wspominamy o sposobach, jak oczyścić wodę w basenie, w zależności od rodzaju zanieczyszczeń oraz potrzeb użytkowników.

Domowe sposoby na oczyszczenie wody

Na początek kilka niewymagających sposobów na czyszczenie wody. Domowe środki sprawdzają się całkiem dobrze, zwłaszcza jeśli sam basen jest niewielki. Są łatwo dostępne, znajdują się w wielu domach i pomagają utrzymać wodę basenową w czystości.

Witamina C

Jeśli woda w basenie jest żółta, brązowa i zwyczajnie wygląda nieestetycznie, witamina C w czystej postaci kwasu askorbinowego będzie w stanie przywrócić jej przejrzystość. Brązowa barwa jest zwykle skutkiem dużej zawartości żelaza w wodzie, co zdarza się zwłaszcza gdy czerpie się ją ze studni głębinowej. Aby woda z powrotem stała się klarowna, stosuje się około 60 g witaminy C na 1m3 cieczy. Warto jednak zaznaczyć, że kwas askorbinowy wyłącznie poprawia koloryt wody - nie dezynfekuje jej i nie przyczynia się do rozpadu bakterii czy alg.

Soda oczyszczona

Dzięki sodzie oczyszczonej, którą z pewnością większość osób posiada w domu, można znacznie poprawić czystość wody. Przyjmuje się, że potrzeba około 0,5 kg sody na 1 dm3 wody. Warto jednak pamiętać, że soda opada na dno basenu, dlatego po takim zabiegu należy oczyścić je odkurzaczem basenowym.

Sól

W słonym środowisku powstawanie glonów jest znacznie utrudnione, dlatego sól jest dobrym sposobem na przedłużenie żywotności wody w danym basenie. Nie jest to jednak rozwiązanie długotrwałe, a po kilku dniach należy wymienić wodę, gdyż sól może mieć negatywny wpływ na skórę użytkowników basenu.

Czyszczenie mechaniczne

Domowe sposoby są pomocne, ale zwykle nie wystarczają do tego, aby kompleksowo oczyścić wodę w basenie. Jak to zatem zrobić przy pomocy czyszczenia mechanicznego?

Czyszczenie za pomocą siatki

Czyszczenie za pomocą siatki pomaga w pozbyciu się dużych zanieczyszczeń, takich jak owady czy fragmenty roślin pływające po powierzchni. Jest ono jednak bardzo czasochłonne, dlatego najlepiej sprawdzi się w przypadku niewielkich dziecięcych basenów dmuchanych lub rozporowych. Należy również pamiętać o regularnym myciu siatki, tak aby niechcący nie wytworzyć w basenie większych zanieczyszczeń.

Czyszczenie odkurzaczem basenowym

Odkurzacz basenowy pomaga w pozbyciu się zanieczyszczeń takich jak piasek, osad czy kurz. Działa on na podobnej zasadzie co zwykły odkurzacz domowy, jednak ten do basenu dodatkowo wciąga wodę, filtruje ją i ponownie wypuszcza już oczyszczoną. Istnieją ręczne i automatyczne modele odkurzaczy basenowych, a ten ostatni polecany jest zwłaszcza w przypadku dużych basenów stelażowych, których czyszczenie ręczne byłoby bardzo czasochłonne.

Zastosowanie filtrów do basenu

Filtrowanie wody jest doskonałym sposobem na to, jak oczyścić wodę w basenie. Dobry system filtrujący usunie z wody wszelkie cząstki, które ją zanieczyszczają i zapobiegnie osiadaniu brudu na dnie. Pompy filtrujące sprawiają, że woda jest w ciągłym ruchu, co sprawia, że glony po prostu nie będą miały zbyt wielu możliwości, aby się wytworzyć. Mechanizm filtra pobiera wodę z basenu, po czym przepuszcza ją przez filtr do basenu, aby ją oczyścić i z powrotem wpuścić do zbiornika. Jeśli stosuje się filtry, warto pamiętać również o ich regularnym czyszczeniu. Najlepsze efekty daje połączenie filtracji mechanicznej z chemią basenową.

Środki chemiczne do czyszczenia basenu

Jeśli zanieczyszczenia w basenie są zbyt rozległe, a środki domowe ani mechaniczne się nie sprawdzają, należy postawić na bardziej specjalistyczne czyszczenie basenu za pomocą środków chemicznych. Szokowe uzdatnianie chemiczne to intensywny proces dezynfekcji wody w basenie, mający na celu szybkie zniszczenie zanieczyszczeń organicznych, bakterii, wirusów i glonów. Jak przeprowadzić taki zabieg?

• Przed rozpoczęciem procesu należy sprawdzić poziom pH wody. Powinien mieścić się w zakresie 7.2-7.6. Jeśli jest poza tym zakresem, najpierw należy dostosować pH za pomocą odpowiednich środków chemicznych do regulacji pH wody.
• Konieczne jest odpowiednie obliczenie ilości środka chemicznego potrzebnego do uzdatnienia wody w basenie zgodnie z zaleceniami producenta. Jakie środki chemiczne wykorzystać? Najczęściej stosuje się chlor w postaci granulatu lub płynu, ewentualnie beztlenowe środki szokujące, takie jak monopersiarczan potasu, które są delikatniejsze dla wody i skóry.
• Na tym etapie należy rozpuścić granulat chlorowy w wiadrze z wodą, mieszając, aby uniknąć zniszczenia powierzchni basenu. Płynny chlor można wlać bezpośrednio do wody. Konieczne jest rozprowadzenie środka równomiernie po powierzchni basenu, aby zapewnić równomierne działanie.
• Teraz trzeba uruchomić system filtracji, aby zapewnić cyrkulację wody i równomierne rozprowadzenie środka chemicznego. Filtracja powinna działać przez co najmniej kilka godzin.
• Po 24 godzinach należy sprawdzić poziom wolnego chloru. Powinien wrócić do bezpiecznego poziomu 1-3 ppm przed ponownym korzystaniem z basenu.
  
  

Podczas zabiegu szokowego uzdatniania chemicznego nie wolno korzystać z basenu. Osoba przeprowadzająca zabieg powinna używać rękawic ochronnych i okularów, aby uniknąć kontaktu z chemikaliami.

Inne sprawdzone sposoby na oczyszczanie wody w basenie

Bentonit to naturalna glinka, która szybko łączy drobiny zanieczyszczeń, przyspieszając ich osiadanie. Jak wygląda procedura?

1. Wymieszać w 5–10 l wody 50–70 g bentonitu na każdy m³ basenu.
2. Wlać preparat przy włączonej minimalnej cyrkulacji.
3. Po 4–6 godzinach odessać osad odkurzaczem basenowym.
   
   

W efekcie woda staje się krystaliczna, a filtry wymieniają zdecydowanie mniej zanieczyszczeń.

Flokulanty na bazie ekstraktów roślinnych tworzą delikatne „kłaczki”, które wychwytują zawiesinę. Różnica w stosunku do glinki polega na tym, że biofloc nie pozostawia ciężkiego osadu, a trafia bezpośrednio do filtra, co oszczędza czas i wysiłek.

Dodatkowa pompa fontannowa lub wężyk napowietrzający wzbogaca wodę w tlen, co sprzyja pożytecznym bakteriom. Woda staje się bardziej „żywa” – a przy tym lepiej współpracuje z chemią, bo tlen uaktywnia środki dezynfekcyjne.

Zeolity, ceramiczne pierścienie czy tzw. BioBalls to doskonałe miejsce osiedlania się bakterii rozkładających związki azotu. Raz na miesiąc wystarczy opłukać je wodą basenową, by zachować żywotność mikroflory.

Jak zapobiegać brudzeniu się wody w basenie?

Aby znacznie ułatwić sobie czyszczenie basenu, warto przede wszystkim pamiętać o tym, żeby zapobiegać powstawaniu zanieczyszczeń. Jak to zrobić?

Pierwszym krokiem jest branie prysznica przed każdą kąpielą w basenie. Dzięki temu do basenu nie wnosi się przypadkowo zanieczyszczeń z całego dnia czy niewielkich fragmentów naskórka. Na noc i zawsze kiedy nie korzysta się z basenu, warto przykryć go plandeką lub specjalną pokrywą. Dzięki temu nie będą się do niego dostawały owady czy fragmenty roślin. Warto także regularnie wymieniać wodę. Tej starej nie trzeba marnować - sprawdzi się na przykład do podlewania roślin. Jak często wymieniać wodę w basenie? Wystarczy raz na miesiąc lub kilka, w zależności od częstotliwości korzystania i stosowania innych środków do oczyszczania wody.

Jak oczyścić basen po sezonie?

Kiedy kończy się lato, a dni stają się coraz chłodniejsze, należy koniecznie oczyścić basen, aby mógł spokojnie oczekiwać na kolejne lato. Zdecydowanie łatwiej jest przygotować baseny przenośne - wystarczy spuścić z nich wodę, umyć dokładnie powierzchnię i ją osuszyć, tak aby woda nie gniła przez całą zimę. Najlepiej przechowywać basen w suchym pomieszczeniu.

Jeśli chodzi o basen stelażowy, którego nie demontuje się na zimę, sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Przede wszystkim należy usunąć wszystkie zanieczyszczenia i umyć ściany basenu, a poziom wody spuścić poniżej dysz i skimmera, aby nie dopuścić do rozsadzenia rur instalacji podczas mrozów. Warto także zadbać o zabezpieczenie chemiczne, aby uniknąć przebarwiania się wody i powstawania alg. Basen należy szczelnie zamknąć na zimę.

Praktyczne zestawy narzędzi i akcesoriów

1. Zestaw pasków testowych – kąpiel kanapkowa? Jeden pasek to koszt około 15 groszy, a spokój bezcenny.
2. Rączka teleskopowa z siatką – wybór siatki z miękkiego tworzywa zapobiega rysom na wyściółce.
3. Wkłady filtracyjne zapasowe – trzy rodzaje: piaskowe, kartuszowe i diatomowe, aby przetestować, co działa najlepiej.
4. Mały zestaw chemii na start – flokulant, preparat pH–, pH+, szok chlorowy i stabilizator. Umożliwia przeprowadzenie pełnego „badania stanu zdrowia” basenu w jeden dzień.

O czym jeszcze należy pamiętać pod kątem bezpieczeństwa i wygody przy korzystaniu z basenu?

• Prysznic przed wejściem do basenu to konieczność! Umożliwia on pozbycie się potu, kremów i mikrocząstek brudu przed kontaktem z wodą basenową.
• Warto zainwestować w maty antypoślizgowe, zwłaszcza przy schodkach – mokra powierzchnia zyskuje przyczepność.
• Oświetlenie LED pozwoli skutecznie zweryfikować zanieczyszczenia w wodzie.

Każdy basen to unikalne wyzwanie – inna wielkość, kształt, intensywność użytkowania, a nawet rodzaj wody. Dzięki harmonogramowi codziennych, tygodniowych i miesięcznych kontroli, wsparciu biologicznym (rośliny, bakterie), domowym koagulantom, nowoczesnym technologiom (ultradźwięki, UV), automatycznym robotom i optymalizacji cyrkulacji usprawnia się cały proces utrzymania czystości. Sezonowe otwieranie i zamykanie basenu z użyciem odpowiednich akcesoriów minimalizuje ryzyko niespodzianek, a dobór praktycznych narzędzi czyni pielęgnację prostą i przyjemną.