Bukszpan zwyczajny — sadzenie, uprawa, pielęgnacja
Bukszpan jest rośliną, po którą warto sięgnąć, gdy nie mamy dużego doświadczenia w zakładaniu i pielęgnowaniu ogrodu. Aby utrzymać go w nienagannym stanie, nie potrzeba wiele. Jakie są jego wymagania glebowe? Kiedy należy go sadzić? Co warto wiedzieć o przycinaniu i formowaniu bukszpanu?
Bukszpan posadzony w donicy i ogrodzie przyjmuje postać efektownej ozdoby, która swój urok prezentuje nie tylko latem i zimą. Jak uprawiać i pielęgnować bukszpan?
Jak wygląda bukszpan wieczniezielony?
Bukszpan wieczniezielony, określany również jako gryszpan, to roślina należąca do rodziny bukszpanowatych (Buxaceae). Jest gęstym krzewem o zwartym pokroju, osiągającym wysokość od dwóch do czterech metrów. Charakteryzuje się drobnym, błyszczącym, ciemnozielonym ulistnieniem, które stanowi o jego największym atucie. Mocno się krzewi, szczególnie gdy jest posadzony na słonecznym stanowisku i regularnie przycinany. Doskonale nadaje się jako pojedynczy okaz w ogrodzie, a także jako grupa krzewów. Można zastosować bukszpan na żywopłot, zieloną obwódkę bądź geometryczną rzeźbę, a także uprawiać w donicach. Bukszpan wieczniezielony efektownie wygląda solo, jak i w towarzystwie innych roślin ogrodowych. Tworzy udany duet z krzewami kwitnącymi, bylinami oraz iglakami. Stanowi doskonały wybór dla osób, które nie przepadają za częstymi i żmudnymi pracami ogrodowymi, gdyż jego uprawa nie jest wymagająca.
Czy wiesz, że bukszpan to modny i uniwersalny krzew pasujący niemal do każdego stylu ogrodowego? Mogą po niego sięgnąć miłośnicy surowego stylu industrialnego, jak i pasjonaci minimalizmu. Świetnie sprawdzi się również w ogrodach w stylu francuskim, śródziemnomorskim, angielskim i wiejskim.
Czy bukszpan wieczniezielony jest trujący?
Bukszpan zwyczajny jest nie tylko rośliną dekoracyjną, ale również leczniczą i ... trującą! Z jego dobrodziejstw korzysta medycyna ludowa przy leczeniu wielu dolegliwości. Na jego bazie (kory i liści) można przyrządzać wyciągi, okłady, wywary czy kąpiele, które nie tylko pomagają na choroby skórne, takie jak: opryszczka czy parch, ale również stany zapalne dróg żółciowych i moczowych czy łysienie. Bukszpan zwyczajny posiada również właściwości przeciwnowotworowe, zwłaszcza podczas leczenia raka piersi i białaczki. Ponadto, łagodzi ból, działa przeciwzapalnie i przeciwkrwotocznie. Skoro zatem posiada tak szerokie spektrum właściwości zdrowotnych, to dlaczego jest trujący? O ile stosowanie zewnętrzne nie przynosi żadnej szkody dla organizmu, o tyle niebezpieczne jest połknięcie jego owoców czy liści. To w nich znajdują się toksyczne alkaloidy (np. buksyny), które mogą wywołać objawy zatrucia. A zatem, w trosce o najbliższych, warto zrezygnować z wkłuwania gałązek bukszpanu w obrane jajka, wędliny czy sery, gdyż może to poskutkować koniecznością płukania żołądka.
Jak wykorzystać bukszpan w dekoracji przestrzeni?
Bukszpan zwyczajny to piękna i szlachetna roślina, której uniwersalność zastosowania zaspokoi preferencje i oczekiwania niejednego właściciela ogrodu.
1. Bukszpan na żywopłot
Jako że bukszpany są krzewami niemającymi dużych wymagań zarówno względem gleby, jak i stanowiska, świetnie sprawdzają się w roli żywopłotu. Doskonale nadają się do formowanych, niskich i średnich nasadzeń, stanowiąc alternatywę dla klasycznego ogrodzenia. Mają jednak długie tempo wzrostu, dlatego, aby cieszyć się pięknym, zielonym żywopłotem trzeba zainwestować w duże rośliny, albo uzbroić się w cierpliwość.
2. Roślina obwódkowa
Bukszpan wieczniezielony jest chętnie stosowany do wykańczania linii brzegowej rabat, gdyż efektownie porządkuje przestrzeń. Może przyjmować różną wysokość, jednak najlepiej prezentuje się w roli niskich rabatek.
3. Topiary
Możliwość cięcia bukszpanu sprawia, że idealnie sprawdza się w roli rozmaitych, strzyżonych, zielonych rzeźb. Nie bez powodu bukszpan wieczniezielony określa się królem topiarów. Oferuje bowiem różne cięcia, które nadają atrakcyjności każdej, przydomowej przestrzeni. Największą popularnością cieszą się te formowane w kulę lub stożek, choć w zależności od własnych umiejętności i kreatywnych wizji można pokusić się także o strzyżenie w sześcian, prostopadłościan czy formy figuralne, np. zwierzęta.
4. Bukszpan jako labirynt
Roślina doskonale nadaje się do niskich, ornamentowych nasadzeń w formie labiryntu. W takiej formie dedykowana jest przede wszystkim do ogrodów geometrycznych i pałacowych.
5. Do donic i pojemników
Aby cieszyć się bukszpanowymi topiarami, nie trzeba posiadać dużego i przestronnego ogrodu. Roślina doskonale zaprezentuje się również w donicach lub pojemnikach. Umieszczona wzdłuż ścieżek na patio, balkonie lub tarasie zachwyci pięknymi, zielonymi kompozycjami.
Kiedy sadzić bukszpan zwyczajny?
Kiedy sadzić bukszpan? Z takimi wątpliwościami mierzy się wielu początkujących wielbicieli tego wiecznie zielonego krzewu. Jak się okazuje, optymalny termin przypada na koniec lata i początek jesieni (przełom sierpnia i września), choć rośliny sprzedawane w pojemnikach można wysadzać przez cały okres wegetacyjny.
Uprawa bukszpanu zwyczajnego
Bukszpan zwyczajny nie jest wybredny, co do stanowiska. Jednak najlepiej czuje się w miejscach słonecznych (ale nie narażonych na bezpośrednie działanie słońca) i osłoniętych od wiatru. Może być uprawiany także na stanowiskach półcienistych i zacienionych.
Bukszpan nie posiada także specjalnych wymagań, co do gleby. Jaka zatem ziemia do bukszpanu sprawdzi się najlepiej? Żyzna, przepuszczalna, o odczynie zasadowym lub obojętnym. Idealnie byłoby, gdyby była bogata w wapń, który zapewni roślinie szybszy i ładniejszy wzrost.
Bukszpan zwyczajny wymaga regularnego, ale niezbyt obfitego podlewania (nie toleruje podmokłych gleb). Co ciekawe, o jego nawadnianiu trzeba pamiętać także wczesną wiosną oraz zimą, kiedy ziemia nie jest zmarznięta. Bukszpany nie wykazują dużych zapotrzebowań pokarmowych, przy czym należy pamiętać, że nawożone krzaki rosną szybciej i bujniej. Jaki zatem nawóz do roślin sprawdzi się najlepiej? Polecane są przede wszystkim te z większą ilością azotu oraz komposty ogrodnicze.
Bukszpan zwyczajny — pielęgnacja
Bukszpan zwyczajny nie należy do wymagających i trudnych w pielęgnacji roślin. Wykazuje się dużą odpornością na mróz, suszę czy zanieczyszczenie powietrza. Jedynie w czasie wietrznych dni oraz ostrych zim musi zostać otoczony troskliwszą opieką. Wówczas konieczne będzie jego okrywanie, gdyż może zacząć przemarzać. Podobna sytuacja przedstawia się na przedwiośniu. Intensywne słońce może spowodować poparzenie liści. Dlatego ważnym zabiegiem jest okrycie go białą agrowłókniną lub słomianą matą.
Jak i kiedy przycinamy bukszpan?
Bukszpan zwyczajny jest rośliną, która tworzy owalny pokrój, jednak bardzo dobrze toleruje formowanie. Wystarczy zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzia ogrodowe, takie jak: nożyce ręczne, sekator lub nożyce mechaniczne, aby w jednej chwili wyczarować piękną, dekoracyjną rzeźbę ogrodową. Kiedy przycinamy bukszpan? Dla uzyskania najlepszych efektów cięcie bukszpanu powinno przeprowadzać się trzy razy do roku – wczesną wiosną (w fazie wzrostu), początkiem lata i w połowie sierpnia. Jesienią nie zaleca się przycinania krzewu, gdyż zabieg mógłby osłabić roślinę na czas zimy.
Jak powinno wyglądać cięcie bukszpanu? Wbrew pozorom, nie jest to skomplikowana czynność. Pierwsze, wiosenne formowanie polega na skróceniu wierzchołków pędów. Drugie, wykonywane początkiem lata obejmuje konieczność przycięcia młodych przyrostów według wybranego przez siebie kształtu. Trzecie, ostatnie jest czysto kosmetyczne. Jego zadaniem jest delikatna korekta formy.
Ważne!
Cięcie bukszpanu powinno być przeprowadzane w dni pochmurne, ale nie deszczowe. Wilgoć sprzyja rozwojowi chorób grzybowych, podczas gdy słońce szkodzi jego listkom, powodując sparzenie.
Bukszpan to krzew, który rozgości się w każdym ogrodzie. Nie jest wymagający w uprawie, gdyż jedyne, czego potrzebuje to regularnego podlewania, cięcia i formowania. Bukszpan jest dekoracyjny, zarówno latem, jak i zimą, gdyż przez cały rok zachowuje pięknie wybarwione listki. Zaproś go zatem do swojego ogrodu, aby cieszyć się uroczą, zieloną aranżacją.